BẢO ĐẢM TỰ DO BÁO CHÍ TRONG KHUÔN KHỔ QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT
Trong những năm qua, sự phát triển mạnh mẽ, sôi động của hệ thống báo chí, truyền thông trong nước đã phản ánh, ghi nhận những nỗ lực của Việt Nam trong bảo đảm quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí. Báo chí đã có những đóng góp quan trọng vào công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; là phương tiện thông tin thiết yếu đối với đời sống xã hội; là cơ quan ngôn luận của cơ quan Đảng, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội, tổ chức chính trị xã hội-nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội-nghề nghiệp; là tiếng nói, diễn đàn của nhân dân. Đảng, Nhà nước ta luôn tạo điều kiện thuận lợi để quyền tự do báo chí của nhân dân được thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, các thế lực thù địch vẫn luôn lợi dụng chiêu bài “tự do báo chí”, “tự do ngôn luận”, vấn đề “nhân quyền” để tiến hành âm mưu, hoạt động diễn biến hòa bình trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng nhằm thao túng dư luận, gây rối loạn xã hội, chống phá Đảng, Nhà nước ta.
Vẫn là điệp khúc “nhai đi, nhai lại” khi cho rằng ở Việt Nam “không có tự do báo chí”, “Việt Nam đàn áp các nhà báo”, các thế lực thù địch, cơ hội chính trị, bất mãn trong và ngoài nước lợi dụng danh nghĩa “dân chủ, nhân quyền” để ra sức nguỵ biện, đổi trắng thay đen, nói không thành có, có thành không về vấn đề tự do ngôn luận, tự do báo chí ở Việt Nam hiện nay. Đồng thời, chúng triệt để lợi dụng sự đánh giá không khách quan, trung thực, thiếu thiện chí của một số hãng thông tấn, báo chí nước ngoài về tình hình tự do ngôn luận, tự do báo chí ở Việt Nam để vu cáo Việt Nam vi phạm dân chủ, nhân quyền nhằm hạ thấp vị thế và uy tín của nước ta trên trường quốc tế.
Vào đầu tháng 5/2024 vừa qua, tổ chức “Phóng viên không biên giới” (RSF) công bố báo cáo thường niên về “Chỉ số tự do báo chí năm 2024”, trong đó tổ chức này xếp Việt Nam đứng thứ 174/180 quốc gia về tự do báo chí – thuộc nhóm các nước “có nền báo chí tồi tệ nhất thế giới”. Cũng như các lần trước, trong báo cáo này, RSF đưa ra những thông tin, nhận định hoàn toàn phiến diện, thiếu khách quan, định kiến và quy chụp khi cho rằng ở Việt Nam “ít có tự do báo chí”, vu cáo rằng “các phóng viên và blogger độc lập ở Việt Nam thường xuyên bị bỏ tù”, bất chấp thực tế đời sống báo chí ở nước ta ngày càng phát triển chuyên nghiệp, sôi động và hiệu quả. Những chiêu trò của RSF thực chất là nhằm bôi đen hiện thực về tình hình tự do báo chí để chống phá Đảng, Nhà nước Việt Nam, hạ thấp uy tín, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Thực tế ở Việt Nam, Đảng và Nhà nước luôn tạo mọi điều kiện thuận lợi để báo chí phát triển mạnh mẽ. Theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông cho thấy, đến cuối năm 2023, cả nước có 6 cơ quan truyền thông đa phương tiện chủ lực, 127 cơ quan báo, 671 cơ quan tạp chí, 72 cơ quan Đài phát thanh, truyền hình. Nhân sự hoạt động trong lĩnh vực báo chí có khoảng 41.000 người, trong đó, hơn 19.300 trường hợp được cấp Thẻ Nhà báo. Hoạt động hợp tác quốc tế trong lĩnh vực báo chí được tăng cường. Hiện nay, nhiều cơ quan truyền thông quốc tế lớn trên thế giới đều đã có mặt tại Việt Nam như CNN, Reuters, AP, AFP, Kyodo, Asia, TV5, NHK, DW, Australia Network, KBS, Bloomberg… được phép hoạt động dễ dàng, thuận tiện mà không có bất kỳ rào cản công nghệ hay pháp lý nào. Các nhà báo quốc tế được Chính phủ Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi để tác nghiệp. Nhiều nhà báo Việt Nam được Nhà nước tạo điều kiện đi học tập, trao đổi kinh nghiệm chuyên môn, tác nghiệp báo chí tại nhiều quốc gia trên thế giới.
Thực tế cho thấy, trong suốt tiến trình xây dựng, phát triển của đất nước, Đảng và Nhà nước ta luôn tôn trọng và bảo đảm các quyền con người, trong đó có quyền tự do ngôn luận của công dân, tự do báo chí. Điều này được quy định rõ ràng, nhất quán trong hệ thống pháp luật của Việt Nam từ khi thành lập nước cho đến nay. Điều 10 trong Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (năm 1946) quy định: “Công dân Việt Nam có quyền: Tự do ngôn luận, tự do xuất bản, tự do tổ chức và hội họp, tự do tín ngưỡng, tự do cư trú, đi lại trong nước và ra nước ngoài”. Điều 25 trong Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện hành (năm 2013) tiếp tục khẳng định: “Công dân có quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội, biểu tình. Việc thực hiện các quyền này do pháp luật quy định”. Ngoài ra, Luật Báo chí năm 2016, Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 và Luật An ninh mạng năm 2018 đều có những quy định cụ thể về tự do ngôn luận, tự do báo chí.
Tuy nhiên, tự do báo chí không có nghĩa là bất chấp mọi quy định pháp luật. Tự do phải trong khuôn khổ luật pháp quốc gia. Không chỉ riêng báo chí mà bất kỳ lĩnh vực nào khác của đời sống cũng phải hoạt động theo tinh thần thượng tôn pháp luật. Điều 13, Luật Báo chí 2016 chỉ rõ: “Nhà nước tạo điều kiện thuận lợi để công dân thực hiện quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí và để báo chí phát huy đúng vai trò của mình; báo chí, nhà báo hoạt động trong khuôn khổ pháp luật và được Nhà nước bảo hộ. Không ai được lạm dụng quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí để xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức và công dân; báo chí không bị kiểm duyệt trước khi in, truyền dẫn và phát sóng”. Còn tại Điều 25, Luật Báo chí quy định về quyền của nhà báo: “hoạt động báo chí trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, hoạt động báo chí ở nước ngoài theo quy định của pháp luật và được pháp luật bảo hộ trong hoạt động nghề nghiệp; được khai thác, cung cấp và sử dụng thông tin trong hoạt động báo chí theo quy định của pháp luật” (khoản 2) và nghĩa vụ của nhà báo: “thông tin trung thực về tình hình đất nước và thế giới phù hợp với lợi ích của đất nước và của Nhân dân; phản ánh ý kiến, nguyện vọng chính đáng của Nhân dân; tuân thủ quy định về đạo đức nghề nghiệp của người làm báo” (khoản 3).
Tự do báo chí ở Việt Nam là thực tiễn không thể phủ nhận, xuyên tạc. Việc bảo đảm tự do báo chí, tự do ngôn luận cũng là một trong những mục tiêu xuyên suốt tiến trình cách mạng Việt Nam; là đường lối lãnh đạo nhất quán của Đảng ở mọi kỳ, được bảo đảm bằng hệ thống Hiến pháp, pháp luật và được nhân dân đồng lòng ủng hộ. Những chiêu bài rêu rao rằng ở Việt Nam “không có tự do báo chí”, “Việt Nam kiểm soát và bóp nghẹt quyền tự do báo chí, tự do Internet” là xuyên tạc sự thật, bộc lộ rõ mưu đồ chống phá, tham vọng thay đổi chế độ chính trị ở Việt Nam của các thế lực phản động. Những hành vi lợi dụng tự do báo chí, tự do ngôn luận để gây mất ổn định chính trị, chống lại Tổ quốc, nhân dân và dân tộc, xuyên tạc chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước là hành động không thể chấp nhận, cần phải bị xử lý nghiêm minh bằng pháp luật./.
NAM THẮNG
