Thực hiện Quy định về phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí góp phần hạn chế thông tin xấu, độc

Hiện nay, trong thời đại bùng nổ thông tin, sự phát triển của Internet góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế, xã hội của đất nước, từng bước khẳng định vai trò thiết yếu trong đời sống xã hội, trở thành môi trường cung cấp, chia sẻ, trao đổi, khai thác sử dụng thông tin cho mọi người. Nhưng bên cạnh những tính năng nổi trội, thì mặt trái và những hệ lụy mà Internet gây ra cũng không hề nhỏ, đặc biệt là tốc độ truyền tải, tiếp cận, tán phát thông tin xấu, độc, trong đó phải kể đến là các trang mạng xã hội, nhất là các trang phản động thường xuyên đăng tải nhiều thông tin xuyên tạc, bịa đặt, thông tin chưa được kiểm chứng, thật giả lẫn lộn… được tán phát và lan truyền rất nhanh, tác động tiêu cực đến tư tưởng, dư luận và đời sống xã hội. Bên cạnh đó, thời gian qua một số cơ quan báo chí cũng đã đăng tải các bài viết, thông tin sai sự thật, phản ánh phiến diện, một chiều, không đúng bản chất vụ việc… Để giải quyết thực trạng này, cần triển khai tổng thể nhiều biện pháp, trong đó thực hiện đúng quy định về phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí góp phần hạn chế thông tin xấu, độc.

Ngày 09/2/2017, Chính phủ ban hành Nghị định số 09/2017/NĐ-CP Quy định chi tiết việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí của các cơ quan hành chính nhà nước. Theo Nghị định, đối tượng phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí gồm 3 nhóm: Chính phủ, bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; Tổng cục, cục, các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và các tổ chức cấp tỉnh thuộc cơ quan trung ương được tổ chức theo ngành dọc đặt tại địa phương; Ủy ban nhân dân cấp huyện và Ủy ban nhân dân cấp xã. Có 06 hình thức phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí, gồm: Tổ chức họp báo; đăng tải trên cổng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử hoặc trên mạng xã hội chính thức của cơ quan hành chính nhà nước; phát ngôn trực tiếp hoặc trả lời phỏng vấn của nhà báo, phóng viên; gửi thông cáo báo chí, nội dung trả lời cho cơ quan báo chí, nhà báo, phóng viên bằng văn bản hoặc qua thư điện tử; cung cấp thông tin qua trao đổi trực tiếp hoặc tại các cuộc giao ban báo chí khi được yêu cầu; ban hành các văn bản đề nghị cơ quan báo chí đăng, phát phản hồi, cải chính, xin lỗi nội dung thông tin trên báo chí. Đặc biệt, tại Điều 6 của Nghị định quy định về phát ngôn và cung cấp thông tin trong trường hợp đột xuất, bất thường, cụ thể “Khi xảy ra các sự kiện, vấn đề quan trọng có tác động lớn trong xã hội hoặc khi dư luận xuất hiện nhiều ý kiến không thống nhất về một vấn đề thuộc phạm vi quản lý của cơ quan hành chính nhà nước thì người phát ngôn hoặc người được ủy quyền phát ngôn phải thực hiện phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí để cảnh báo kịp thời và định hướng dư luận”; “Khi có căn cứ cho rằng báo chí đăng, phát thông tin sai sự thật về lĩnh vực, địa bàn do cơ quan mình quản lý, người phát ngôn hoặc người được ủy quyền phát ngôn yêu cầu cơ quan báo chí đó phải đăng, phát ý kiến phản hồi, cải chính theo quy định của pháp luật”.

Thực hiện Nghị định số 09/2017/NĐ-CP của Chính phủ, tháng 8/2017, UBND tỉnh Phú Yên đã công bố danh sách 151 người phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí của các cơ quan hành chính nhà nước, đăng tải công khai trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh và trên trang thông tin điện tử của các cơ quan, đơn vị. Ngoài ra, một số Sở, ngành của tỉnh cũng đã ban hành quy chế về phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí trong phạm vi lĩnh vực, địa bàn quản lý của mình. Định kỳ hàng tháng, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy chủ trì hội nghị giao ban báo chí, qua đó lồng ghép trao đổi, cung cấp thông tin chính thống mà báo chí và dư luận xã hội quan tâm. Từ quý III/2018, UBND tỉnh đã tổ chức họp báo định kỳ hằng quý để cung cấp cho báo chí về tình hình kinh tế – xã hội, quốc phòng – an ninh và những thông tin mà báo chí quan tâm. Ngoài ra, đối với một số vụ việc đột xuất, bất thường cũng được các cơ quan nhà nước đã tổ chức họp báo để phát ngôn và cung cấp thông tin kịp thời cho báo chí.

Bên cạnh những mặt tích cực nêu trên, hiện tại việc triển khai thực hiện quy định việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí tại một số cơ quan còn nhiều hạn chế, điều này ảnh hưởng không nhỏ đến công tác tuyên truyền, định hướng dư luận. Mặc dù Nghị định số 09/2017/NĐ-CP của Chính phủ quy định cụ thể, chi tiết các nội dung về phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí, thế nhưng một số cơ quan, địa phương chưa nghiêm túc thực hiện, vẫn còn xảy ra tình trạng né tránh, ngại tiếp xúc với báo chí; cử người phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí không đúng quy định; cung cấp thông tin cho báo chí còn chậm, qua loa, không cụ thể, rõ ràng; còn lúng túng trong việc xử lý thông tin về lĩnh vực, địa bàn mình phụ trách mà báo chí phản ánh có dấu hiệu sai sự thật, không đúng bản chất vụ việc; chưa kịp thời phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí khi xảy ra các sự kiện, vấn đề quan trọng có tác động lớn, ảnh hưởng đến dư luận xã hội… Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng báo chí đăng tải thông tin sai sự thật, không đúng bản chất vụ việc, suy luận theo ý chủ quan khi chưa có phát ngôn chính thống của các cơ quan chức năng, vô tình đã tạo điều kiện xuất hiện khoảng trống thông tin để cho kẻ xấu tán phát thông tin xấu độc, bịa đặt, xuyên tạc, gây hoài nghi trong xã hội.

Các cơ quan, đơn vị, địa phương cần nghiên cứu, tuân thủ, thực hiện đúng các quy định về phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí theo Nghị định số 09/2017/NĐ-CP của Chính phủ là yêu cầu cấp thiết. Bởi nếu thực hiện tốt việc phát ngôn và cung cấp thông tin cho báo chí sẽ tạo điều kiện để báo chí tiếp cận nguồn thông tin chính thống, từ đó kịp thời phản ánh, cung cấp thông tin để tuyên truyền, định hướng dư luận, nhất là đối với các vụ việc, vấn đề “nóng”, phức tạp, nhạy cảm mà người dân và dư luận chưa rõ hết nội dung, bản chất của vấn đề, góp phần tuyên truyền, đấu tranh phản bác các luận điệu xuyên tạc, đưa thông tin xấu độc, bịa đặt được lan truyền, tán phát trong đời sống xã hội. Qua đó thúc đẩy, phát huy vai trò của báo chí trong việc ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống “tự diễn biến” tự chuyển hóa trong nội bộ.

ĐPTY