Cần hiểu đúng quy định về việc đốt pháo trong dịp Tết

Trong giai đoạn trước năm 1994, tình hình sản xuất, buôn bán, đốt pháo diễn rất phổ biến, gây ra hàng ngàn vụ tai nạn, cháy nhà, chết người hoặc gây thương tật suốt đời, ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình an ninh trật tự (ANTT), gây tổn thất tài sản, sức khỏe, tính mạng của người dân và làm ô nhiễm môi trường xung quanh. Trước tình trạng trên, để giảm thiểu những thiệt hại liên quan đến pháo, cũng như xuất phát từ nguyện vọng và lợi ích của nhân dân, ngày 8/8/1994, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 406/TTg về việc cấm sản xuất, buôn bán và đốt pháo. Đến ngày 15/4/2009, Chính phủ tiếp tục ban hành Nghị định số 36/NĐ-CP về quản lý, sử dụng pháo.

Sau khi chủ trương cấm sản xuất, buôn bán, đốt pháo có hiệu lực (từ ngày 01/01/1995), tình hình sản xuất, buôn bán và đốt pháo cơ bản được ngăn chặn, các hệ hụy từ việc sản xuất, buôn bán, đốt pháo giảm hẳn nên đã tạo được sự đồng thuận từ đại bộ phận nhân dân. Tuy nhiên, những năm gần đây, nhất là mỗi dịp Tết đến Xuân về, tình hình vi phạm liên quan đến pháo có chiều hướng gia tăng, tình trạng sản xuất, mua bán, vận chuyển, tàng trữ và sử dụng trái phép các loại pháo ngày càng diễn ra tinh vi, phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an ninh trật tự, an toàn xã hội.

Để nâng cao hiệu quả trong việc quản lý, sử dụng pháo, ngày 27/11/2020, Chính phủ ban hành Nghị định số 137/2020/NĐ-CP về quản lý, sử dụng pháo (gọi tắt là Nghị định 137) có hiệu lực từ ngày 11/01/2021, thay thế Nghị định số 36/2009/NĐ-CP. Nghị định 137 bao gồm 04 chương, 26 điều, trong đó quy định nhiều điểm mới về khái niệm các loại pháo; nguyên tắc quản lý, sử dụng pháo; các hành vi bị nghiêm cấm; các trường hợp tổ chức bắn pháo hoa nổ; quy định về cho phép các cơ quan, tổ chức, cá nhân được sử dụng pháo; quy định về tiêu hủy, giám định pháo… Với các điểm mới nêu trên, nếu không nghiên cứu, phổ biến, quán triệt, tuyên truyền đầy đủ, kịp thời sẽ gây ra nhiều cách hiểu và thực hiện khác nhau, nhất là về khái niệm, cách thức phân biệt các loại pháo; loại pháo được phép sử dụng và điều kiện sử dụng… sẽ dễ dẫn đến các hành vi vi phạm pháp luật. Do vậy, TTYN xin thông tin một số vấn đề cơ bản của Nghị định này để mọi người hiểu đúng, nắm rõ các quy định, tránh để xảy ra vi phạm pháp luật.

Theo Nghị định 137, từ 11/01/2021 các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ sẽ được phép sử dụng pháo hoa trong dịp lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa nghệ thuật. Liên quan vấn đề này, cần xác định rõ pháo hoa mà người dân được phép sử dụng là sản phẩm được sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra các hiệu ứng âm thanh, màu sắc, ánh sáng trong không gian, không gây ra tiếng nổ. Đây là loại pháo không có thuốc nổ, không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, sức khỏe của con người. Trên thực tế, loại pháo hoa này người dân đã sử dụng trong dịp cưới hỏi, sinh nhật trước khi Nghị định 137 ra đời như que, nến, pháo bông khi đốt phụt ra các tia sáng đủ màu sắc mà không có tiếng nổ. Còn loại pháo hoa nổ là sản phẩm khi có tác động của xung kích thích cơ, điện, nhiệt, hóa tạo ra tiếng rít, tiếng nổ và tạo hiệu ứng, ánh sáng màu sắc trong không gian. Loại này cấm tuyệt đối người dân sử dụng. Nếu người dân sử dụng sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử lý hành chính.(Một số loại pháo hoa nổ chúng ta thường thấy như pháo hoa nổ do lực lượng Quân đội bắn tại các sự kiện lớn, Lễ, Tết hàng năm; các loại pháo dàn, hộp 36 hoặc 48 quả mà một số đối tượng đốt trái phép gây ra tiếng rít, tiếng nổ và màu sắc trong không gian trong dịp Tết…).

Nghị định 137 còn quy định:“Cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ được sử dụng pháo hoa trong các trường hợp sau: Lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỉ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật. Cơ quan, tổ chức, cá nhân khi sử dụng pháo hoa chỉ được mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa để sử dụng”. Như vậy, để đảm bảo sử dụng pháo hoa theo đúng quy định này thì các cơ quan, tổ chức, cá nhân phải đảm bảo 03 yếu tố sau:

– Một là: Cơ quan, tổ chức cá nhân chỉ sử dụng pháo hoa trong các trường hợp: Lễ, tết, sinh nhật, cưới, hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật. Không sử dụng vào các mục đích khác, đặc biệt nếu sử dụng ở nơi công cộng mà gây ảnh hưởng ANTT thì có thể bị xử lý hình sự hoặc xử phạt hành chính về hành vi “gây rối trật tự công cộng”.

– Hai là: Người sử dụng pháo hoa phải có đủ năng lực hành vi dân sự, tức là người từ đủ 18 tuổi trở lên không phải là người bị bệnh tâm thần hoặc bệnh khác không thể nhận thức, làm chủ được hành vi hoặc người nghiện ma túy, nghiện các chất kích thích khác dẫn đến phá tán tài sản của gia đình mà Tòa án đã có quyết định tuyên bố là người mất năng lực hành vi dân sự hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự (theo quy định tại điều 20, 22, 24 Bộ Luật dân sự 2015).

– Ba là: Chỉ được mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng đã được cấp phép kinh doanh pháo hoa. Trường hợp mua, sử dụng pháo hoa của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân không được phép kinh doanh thì sẽ bị xử lý vi phạm theo quy định pháp luật.

Gần đến Tết cổ truyền của dân tộc, người viết rất mong mọi người cần phải hiểu rõ và tuân thủ, chấp hành nghiêm túc các quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng pháo, tránh trường hợp do nhận thức sai lệch dẫn đến vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến bản thân, gia đình và cộng đồng./.

An Yên